Rollen in kaart brengen tijdens het samenwerkingsproces

Situering en doel 

Als leider, trekker of facilitator van een samenwerkingsverband kan het handig zijn om in kaart te brengen wie welke rol opneemt in het samenwerkingsproces. Je kunt deze “oefening” op je eentje doen, of je kunt er alle actoren bij betrekken. Het is vaak stimulerend om dit met elkaar te bespreken. Hieronder vind je enkele varianten om dit te doen.

Bij heel wat trekkers of coördinatoren van samenwerkingsverbanden bestaat de neiging om veel taken op zich te nemen “omdat dit de samenwerking vooruit helpt …” De kans bestaat echter dat daardoor de betrokkenheid en het eigenaarschap van de partners afneemt. Iedere keer dat je als coördinator een rol of taak op jou neemt, ontneem je de kans dat één van de partners zich engageert. Ook om deze reden is het de moeite waard om de rollen te bespreken met alle actoren samen.

We maken hier gebruik van de rollen en competenties die uit het PRONET-onderzoek naar voor kwamen: 16 rollen die belangrijk zijn voor het slagen van samenwerking tussen organisaties. Het gaat om rollen als: leider, trekker, uitvoerder, sfeerbewaker, criticus, diplomaat, … De kaartenset met rollen en competenties is beschikbaar in pdf-formaat (klik hier). Je kunt ze eenvoudig printen, knippen en gebruiken. 

Werkvorm en verloop

Variant 1: de leider of trekker brengt de rollen in kaart

In bijgevoegd schema kruis je aan welke actoren je welke rol ziet opnemen in het samenwerkingsproces. Je krijgt zo een overzicht; het schema brengt meteen ook eventuele hiaten in kaart. 

Variant 2: rollen in kaart met de hele groep
Ieder krijgt een set kaarten met alle rollen (zie downloadbare pdf – klik hier).
Iedere actor ordent voor zichzelf de rollen in 3 categorieën: rollen die je vaak en gemakkelijk opneemt; rollen die je nu en dan opneemt; rollen die je zelden of nooit opneemt? Bespreek dit met de groep.

Variant 3: rollen toewijzen met de hele groep
Iedere partner krijgt een kaartenset met alle rollen (zie downloadbare pdf – klik hier).
Ieder probeert elke rol toe te wijzen aan één of meerdere leden van het samenwerkingsverband (wie neemt volgens jou meestal deze rol op?). Vervolgens kun je dit uitwisselen met elkaar en verassende punten uitklaren.

Meer info

Opstaele, V., Bonne, K., De Schepper, B. & Naert, L. (2013). Pronet maakt samenwerking tussen organisaties succesvoller. In Praktijkboek kwaliteitszorg in welzijnsvoorzieningen, Brussel: VVSG/Politeia, Afl. 42, december 2013