Fasen-model (werkvorm)

Situering en doel

Ieder samenwerkingsproces doorloopt een aantal fasen. Deze zijn soms grillig en niet geheel controleerbaar. Toch is er een rode draad zichtbaar. Kaats & Opheij ontwikkelden een fasen-model waarin het ontwikkelingsproces van een samenwerkingsverband wordt toegelicht. Door zijn eenvoud is dit model geen goede weergave van de realiteit: deze is weerbarstig en niet noodzakelijk lineair. Tegelijk biedt de eenvoud van het model ook kracht en inspiratie.

Werkwijze en verloop

Hieronder schetsen we zeer beknopt de 5 fasen. Neem deze door met de groep en bespreek volgende vragen:

  • Herken je deze fasen in de evolutie van jullie samenwerking tot nu toe?
  • In welke fase zitten jullie op dit moment? Kunnen jullie jezelf plaatsen in dit model?
  • Welke vragen, bedenkingen roept het op, als je deze 5 fasen toepast op jullie samenwerkingsproces?

Fase 1: Verkennen. Waarom willen we met elkaar samenwerken?

  • Kernthema: mekaar leren kennen
  • Middel: het oprecht geïnteresseerde gesprek
  • Resultaat: startnota

Fase 2: Delen. Gezamenlijke ambitie & doelstellingen vinden

  • Kernthema 1: open kaart spelen over belangen
  • Kernthema 2: spraakverwarring en ambiguïteit over issue en oplossingen
  • Kernthema 3: relatie met achterban + mandaat duidelijk krijgen
  • Middel: inhoudelijk-betekenisgevende gesprekken
  • Resultaat: intentieverklaring

Fase 3: Overeenkomen. Afspraken maken over koers en richting

  • Kernthema 1: ideeën / oplossingen verzamelen en acties / projecten kiezen
  • Kernthema 2: in de gekozen acties / projecten zoeken naar meerwaarde voor alle partijen
  • Middel: onderhandelen
  • Resultaat: afsprakennota – overeenkomst

Fase 4: Vormgeven. Vorm & inhoud van samenwerkings-acties vastleggen

  • Kernthema: resultaatgericht voorbereiden en samenwerken
  • Middel: (project)management
  • Resultaat: projectfiche

Fase 5: Uitvoeren en vernieuwen. Uitvoeren, evalueren, bijstellen, transfer, vernieuwing …

  • Kernthema: samenwerken in de uitvoering + evalueren & bijstellen
  • Middel: (proces)management
  • Resultaat: realisaties op het terrein + rapportage

Meer info

Kaats, E. A. P., & Opheij, W. (2012). Leren samenwerken tussen organisaties: allianties, netwerken, ketens, partnerships. Deventer: Kluwer.(p. 308 e.v.)