De gouden driehoek: standpunten, belangen en waarden (model)

Situering en doel

“Standpunten zetten altijd ergens een punt achter.” (S. Kiloby)

Een standpunt is vergelijkbaar met een mening, een argument of een oplossing. Het enige wat je er mee kunt doen is in discussie gaan. In de aanvangsfase van samenwerkingsverbanden hebben we echter vooral nood aan dialoog: proberen om mekaars motieven en belangen te begrijpen in plaats van er mee in discussie te gaan.

Door af te zakken van standpunten naar de diepere laag van belangen en waarden, ontstaat de mogelijkheid om gemeenschappelijkheden te ontdekken. Met belangen en waarden bedoelen we: onderliggende motieven, behoeften, interesses, … wat belangrijk of waardevol is.

De gouden driehoek is een model die het voorgaande in een schema zet en verder verduidelijkt.

Model

In de afbeelding worden de standpunten, belangen en waarden van 2 entiteiten weergegeven in de vorm van een driehoek. De ‘gouden driehoek’ (het gebied van win-win) situeert zich onderaan in het midden. Bovenaan, op het niveau van standpunten is er geen overlapping. Op het niveau van belangen en waarden is er wel aansluiting mogelijk tussen de partijen. Hier ligt de win-win.

Je moet dus in gesprek komen over belangen, waarden en motieven. Dit is vaak spannender en kwetsbaarder dan te spreken over meningen en argumenten. Spreken over belangen, motieven en waarden betekent dat je ‘groter’ gaat denken en in dialoog gaat.

Vragen die behulpzaam zijn bij het peilen en doorvragen naar belangen, motieven en waarden, zijn bijvoorbeeld: waarom is dit belangrijk voor jouw organisatie? Wat brengt dit aan meerwaarde? Wat is hierin belangrijk voor jou?

Meer lezen

Kaats, E. & Opheij, W. (2013). Leren samenwerken tussen organisaties. Deventer: Kluwer / Vakmedianet (p. 99 e.v.)