Rollen en competenties (model)
Doel en situering
In een netwerk nemen de leden verschillende rollen op. Uit praktijkonderzoek (Pronet, Arteveldehogeschool 2013) kwamen 16 rollen naar voor die belangrijk zijn voor succesvolle samenwerking tussen organisaties.
Een rol is een bepaald soort bijdrage die iemand levert aan de samenwerking. Het verwijst naar een houding en naar gedrag dat men stelt in functie van het geheel.
Eén rol kan door verschillende actoren opgenomen worden. Omgekeerd geldt ook dat één actor verschillende rollen kan opnemen. Rolwissels komen voor; wisselen van rol kan en mag. De context bepaalt mee de manier waarop de rollen worden ingevuld.
Model
Hieronder volgt een kort omschrijving van de rollen:
- Initiatiefnemer: Neemt het initiatief om het netwerk op te starten door de juiste organisaties bijeen te brengen die samen voor een gemeenschappelijk doel willen gaan.
- Trekker: Coördineert, bewaakt en stimuleert het verloop van het netwerk in functie van de doelstellingen.
- Leider: Stuurt het netwerk aan door samen de doelstellingen en de realisatie te bepalen en creëert hierbij een klimaat van samenwerking.
- Vernieuwer: Brengt nieuwe initiatieven, concepten, pistes… binnen in het netwerk en zoekt naar mogelijkheden om deze te realiseren.
- Diplomaat: Bouwt bruggen en bemiddelt in functie van constructieve samenwerking en relatievorming.
- Sfeermaker: Heeft extra aandacht voor de goede sfeer en interactieklimaat in het netwerk.
- Woordvoerder: Verzorgt de schriftelijke en mondelinge communicatie vanuit het netwerk, zowel ad rem als op het vlak van pr.
- Uitvoerder: Onderneemt acties en initiatieven.
- Raadgever: Adviseert het netwerk op basis van de eigen domeinspecifieke kennis.
- Fondsenwerver: zoekt middelen en financiële ondersteuning om de doelstellingen te realiseren.
- Resultaatsbewaker: waakt erover dat het gemeenschappelijke doel bereikt wordt.
- Onderhandelaar: Onderhandelt in het belang van het netwerk met externen.
- Draagvlakcreëerder: Creëert een draagvlak voor het netwerk.
- Criticus: Kijkt kritisch naar het werk binnen het netwerk, herinnert de leden aan gemaakte afspraken en het vooropgestelde resultaat.
- Supporter: Is enthousiast over en betrokken bij het netwerk, ongeacht zijn functie of positie en draagt deze positieve houding over aan anderen.
- Waarnemer: neemt een afwachtende houding aan, maar kan wel belangrijk voor het draagvlak en middelen
De rollen werden samengebracht in drie clusters: taakgericht (resultaten en voortgang), procesgericht (samenwerkingsklimaat en onderlinge relaties), strategisch (richting bepalen en diplomatisch handelen).
De rollen van criticus, supporter en waarnemer werden op netwerkniveau geplaatst en niet in een specifieke cluster. De rollen van sponsor, initiator en externe procesbegeleider zijn rollen die rond het netwerk te situeren zijn.
Meer info
Opstaele, V., Bonne, K., De Schepper, B. & Naert, L. (2013). Pronet maakt samenwerking tussen organisaties succesvoller. In: Praktijkboek kwaliteitszorg in welzijnsvoorzieningen, Brussel: VVSG/Politeia, Afl. 42, december 2013