Onderzoeksrapport Waddist: leerlingenparticipatie op school
Waddist analyseert in een vierde onderzoeksrapport leerlingenparticipatie op school: hoe belangrijk leerlingen het vinden, waar jongeren meer inspraak over willen en op welke manier zij denken dit te kunnen doen. In de periode van april tot augustus 2022 stelden we in de Waddist-app twaalf vragen over het thema participatie op school. Deze set van vragen werd gesteld aan middelbare school studenten en is ontwikkeld in een samenwerking met het Onderwijscentrum Gent en de Vlaamse Scholierenkoepel (VSK).
Wie zijn de jongeren die deelnamen aan het onderzoek?
Gemiddeld 245 jongeren namen deel aan het onderzoek. Bijna alle Waddisters die geantwoord hebben op de vragen zitten in de A stroom of volgen ASO. Hierdoor kunnen we geen uitspraken doen over de verschillende tussen opleidingsstromen. Er zijn 3 keer zoveel meisjes als jongens die de vragen beantwoord hebben. Daardoor moeten we voorzichtig blijven met uitspraken over verschillen op basis van gender.
- 15% van de schoolgaande Waddisters zijn 12 tot 14j,
- 57% zijn 15 tot 17j
- 28% zijn 18 tot 20j.
Ze wonen voornamelijk in Antwerpen en Oost-Vlaanderen, daarnaast wordt er ook een groep jongeren bereikt in West-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Limburg.
Leerlingen aan zet
Jongeren vinden leerlingenparticipatie nog steeds belangrijk. Volgens de jongeren in de Waddist-app zorgt het ervoor dat ze leren debatteren en onderhandelen, zich betrokken voelen bij beslissingen, achter beslissingen van de school kunnen staan en de school beter wordt voor alle leerlingen. Slechts 10% van de Waddisters is momenteel effectief tevreden met de thema’s waarover ze inspraak hebben op school. Maar liefst 3 op 5 Waddisters wil meer inspraak over het lessenrooster (60%), examenrooster (59%) en de schoolregels (64%). De helft van de Waddisters zou graag meer inspraak hebben over het organiseren van activiteiten. En twee op de 5 Waddisters wil meer inspraak over de invulling van de middagpauzes (36%), de inrichting van de speelplaats (43%) en lokalen (40%).
Participeren kan je leren
Niet alle jongeren weten hoe ze hun stem kunnen gebruiken om mee te participeren in het schoolbeleid: De helft geeft aan dat ze nog niet weten welk initiatief kan werken om participatie te bevorderen. 2 op 5 Waddisters kiest de leerlingenraad als beste manier om van zich te laten horen op school, maar 1 op 3 weet nog niet wat de leerlingenraad effectief doet en wat die kan betekenen voor hen. Volgens vier op de vijf Waddisters (80%) is het cruciaal dat er bij het participeren ook echt iets mee gebeurt met hun stem.
De participatieve leerkracht
Participatie en inspraak doen zich ook in de klas voor. Dit gingen we na door te vragen hoe vaak leerkrachten vragen naar feedback van hun leerlingen over de klasaanpak. Slechts 1 op de 10 geeft aan dat hun leerkrachten dit meerdere keren per jaar doen. 40% geeft aan dat dit enkel éénmaal op het einde van het jaar gebeurt. Jongeren bewust maken van hun stem en er ruimte voor creëren in de klas is dus nog een uitdaging voor heel wat scholen en leerkrachten. 50% van de Waddisters geven aan dat ze individuele leerlingengesprekken zinvol vinden. Maar slechts 1 op 5 Waddisters gaf dat die georganiseerd worden op hun school. Als die er wel zijn, zegt een kleine meerderheid (60%) van de Waddisters dat de gesprekken vooral over cijfers gaan. Daarnaast gaan ze ook over interesses, talenten en thuissituatie.
Waddist als participatietool in de klas
Waddist is een gratis app waarmee jongeren over heel Vlaanderen hun stem anoniem kunnen laten horen. Dagelijks krijgen jongeren tussen de 12 en 30 jaar drie eenvoudige vragen die aansluiten bij hun leefwereld, bijvoorbeeld over onderwijs, hobby’s, seks, mentaal welzijn en over het lichaam.
Elke dag antwoorden honderden actieve jongeren op de vragen in Waddist, waardoor de app op snelle tijd een schat aan data verwerft. De jongeren in de app, de Waddisters, kunnen hun mening delen en krijgen ook de antwoorden op de vragen te zien. Hierdoor is Waddist een leuke en laagdrempelige participatie en onderzoekstool om de stem van jongeren mee te nemen. Leerkrachten en jongeren kunnen zelf vragen stellen in de Waddist-app en met de resultaten aan de slag.