De verborgen rollen van leraren

27/09/2023

Op 18 september vroegen we naar taken of verantwoordelijkheden die onderwijsprofessionals uitvoeren, maar waarvan men vindt dat die niet bij hun rol horen als leraar. Maar liefst 82% van de Teacher Tapp respondenten geeft aan deel te nemen aan dergelijke activiteiten.

Vervolgens vroegen we hen over welke specifieke activiteiten het precies gaat. We kwamen tot een breed scala aan taken/rollen die leraren op zich nemen naast hun reguliere onderwijsactiviteiten. Hoewel deze taken/rollen vaak onzichtbaar zijn, zijn ze essentieel voor het functioneren van de school.

In deze blogpost verkennen we deze (verborgen) rollen en laten we zo de toewijding en inzet zien die het beroep van leraar kenmerken. Laten we de onbezongen helden van het onderwijs vieren.

Brede begeleiding van leerlingen (en ouders)

Leraren besteden een aanzienlijke hoeveelheid tijd aan het begeleiden van leerlingen. Velen houden toezicht op verschillende plaatsen en tijdsstippen. Dit kan zowel binnen het klaslokaal tijdens de middagmaaltijd van de kinderen, als daarbuiten. Ze regelen de verkeerssituatie rond de school, en sommige leraren brengen leerlingen naar de naschoolse opvang. Daarnaast wordt er ook studiebegeleiding georganiseerd. Er zijn heel wat leraren die bijles geven buiten de schooluren. 

Het merendeel van de leraren zorgt  voor opvang en (psychologische) ondersteuning van leerlingen - en bij uitbreiding gezinnen - met moeilijke thuissituaties. In deze context moet de leraar ook geregeld leerlingen en/of ouders doorverwijzen naar externe partners. We ontvingen via Teacher Tapp al vaker signalen van onderwijsprofessionals dat opvoedende taken van ouders meer dan eens in hun mandje vallen. Sommige ouders dienen tevens zelf ondersteund te worden, bv. bij het invullen van documenten. In contact proberen komen met ouders (soms tevergeefs) of bemiddelen tussen ouders  werd ook genoemd. 

Indien nodig wordt er medische zorg toegediend aan de leerlingen (bv. epipen, medicatie voor epilepsie, stoma legen, wonden verzorgen ...). En zeker in het kleuteronderwijs is het verversen van vuile broeken dagelijkse kost.

Extra administratieve en organisatorische verantwoordelijkheden 

Veel leraren doen meer dan de minimaal vereiste administratieve taken binnen hun job. Een oplijsting:

  • Plannen en organiseren van schooluitstappen en schoolevenementen
  • Coördineren van schoolprojecten
  • Geld inzamelen voor schoolactiviteiten
  • ​Grafische ontwerptaken op zich nemen voor de school
  • Marketing en sociale media van de school beheren
  • Werkstukken maken voor schoolevenementen
  • Participeren aan infodagen
  • Inkopen doen voor de school of voor specifieke leerlingen
  • Rekeningen maken en schoolbudgetten beheren
  • Leerlingen/ouders begeleiden bij het invullen van documenten
  • Schoolkalender beheren
  • Aanwezigheden grondig opvolgen
  • Bellen naar ouders (bv. in geval van afwezigheid)
  • Digitale inschrijving van oudercontacten regelen
  • Afwezige secretariaatsmedewerker vervangen
  • ...

Ondersteuning van collega's

Ervaren leraren spelen een centrale rol bij het ondersteunen van hun collega's: aanvangsbegeleiding, het geven van trainingen en het bieden van ICT-ondersteuning kunnen daar deel van uitmaken. Ook stagebegeleiding vraagt soms meer werk dan voorzien. Collega's vallen voortdurend voor elkaar in wanneer iemand afwezig is, en bewaken de continuïteit in de lessen. Ze maken ook lesmateriaal voor elkaar. Er zijn veel leraren die bovendien les (moeten) geven buiten hun eigen expertise.

Communicatieve rol 

Naast hun onderwijs- en ondersteunende rol nemen leraren ook een communicatieve rol op zich, waarbij ze actief in contact treden met ouders. Daar horen wel eens huisbezoeken bij om sterkere relaties te bevorderen.

Een aantal leraren promoten hun school actief om leerlingen aan te trekken, en nemen deel aan schoolraden, commissies en werkgroepen om het schoolbeleid en initiatieven vorm te geven. 

Onderhoud

Leraren spelen een belangrijke rol in het handhaven van een schone en georganiseerde leeromgeving. Klaslokalen en personeelsruimtes moeten geregeld opgeruimd worden, het schoolterrein ligt er best proper bij, de afwas moet gedaan worden, voorraden worden aangevuld (bv. toiletpapier), koffie wordt gezet, vuilbakken worden op straat gezet, en bloemen krijgen water. Ook klusjes opknappen zoals schilderwerken, meubels monteren, rolluiken repareren, stof afnemen, tuinieren, en ballen van het dak halen, worden genoemd.

Kortom, leraren dragen allerlei verschillende petten: van conciërges en beheerders tot mentoren en pleitbezorgers. Al deze - al dan niet verborgen - rollen getuigen van een niet aflatende inzet van leraren om een positieve en verrijkende leeromgeving te creëren voor hun leerlingen. MERCI!