Opvallende onderwijswoorden van 2024
In januari 2025 vroegen we jullie welk onderwijswoord jullie vorig jaar voor het eerst hoorden. We ontvingen iets meer dan 100 inzendingen, waarvoor dank! De antwoorden waren heel divers, maar toch kunnen we een top drie geven van woorden die het vaakst genoemd werden:
- Cold calling: een lesmethode waarbij de leraar willekeurig iemand aanduidt om het antwoord te geven in plaats van te wachten tot iemand de hand opsteekt. (Bron: Klasse)
- Leersteuncentrum: een leersteuncentrum geeft ondersteuning in het gewoon onderwijs voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften en hun schoolteam.
- Scaffolding: tijdelijke, adaptieve ondersteuning door de leraar, afgestemd op het niveau van de leerling.
Ook vermeldingen van AI(-tools) passeerden meermaals de revue. Een aantal onderwijsprofessionals kwam het afgelopen jaar voor het eerst in contact met begrippen als ChatGPT, AI-effect en prompts. Zijn dit wel onderwijswoorden? Daarover kan gediscussieerd worden.
We maakten op basis van de bevraging een selectie die we jullie opnieuw voorlegden. De bovenvermelde top drie werd daarbij aangevuld tot zes opties:
Zowel leraren die de woorden allemaal eerder hoorden, als zij die geen van de woorden kenden, konden kiezen voor 'geen van bovenstaande'. Opvallend is dat woorden zoals cold calling en scaffolding nieuw waren voor een grote groep leraren.
Om een overzicht te bieden, verdelen we hieronder jullie antwoorden in onderwijskundige thema’s. Voor de ervaren rotten onder ons zullen veel woorden al (lang) gekend zijn, maar enkele verse zij-instromers en andere pas gestarte leraren merkten terecht op dat elk onderwijswoord voor hen nieuw is. (We geven toe dat wij ook niet alle woorden kenden ...)
Didactiek en leerstrategieën
Voorbeelden: adaptieve leertechnologie, think-pair-share, EDI (Expliciete Directe Instructie), formatief handelen, retrieval practice, cirkelrekenen, ontluikende geletterdheid, differentiëren, RUINE (Ritme, Uitspraak, Nadruk, Expressie), MEP (Model European Parliament), leervraag, axioma …
Leren en cognitie
Voorbeelden: executieve functies, metacognitie, CSF (Cognitief Sterk Functionerend), neurodivergent, neurosensitiviteit, ReDiCoDi (Remediëren, Differentiëren, Compenseren en Dispenseren), Breinhelden …
Pedagogiek en klasmanagement
Voorbeelden: gouden weken, eigenaarschap, schoudermaatje, verbindend communiceren, bibliotherapie …
Evaluatie en feedback
Voorbeelden: summatief evalueren, rubric, quick test, Diatoetsen, leerwinst, ankeritems, focusrapport, trianguleren …
Schoolorganisatie en beleid
Voorbeelden: PDCA-cirkel (Plan, Do, Check en Act), schoolontwikkelingsplan, regieteam, vakgroep en werkgroep, tuchtberoepscommissie, tantièmes, syndiceren, transversaal, Brede School, CODI (Coördinerend Directeur), DOD (finaliteit DomeinOverschrijdend Doorstroom), Opstroomoptie, MDO (Multidisciplinair overleg), plage-uren, clusters, IAC (Individueel aangepast curriculum), SES (Sociaal-Economische Status) …
Kaders en visie
Voorbeelden: evidence informed, Ecosysteem, SDG’s (Sustainable Development Goals), (R)OKkader, poolstervisie, K-schalen (niet te verwarren met ‘kaasschalen’) en O-schalen, PLG (Professionele LeerGemeenschap), HGW (HandelingsGericht Werken), Sherborne, TVO (Taalgericht Vakonderwijs), Vlaams Canon, Leer Lokaal …
Infrastructuur en onderwijssystemen
Voorbeelden: leersteuncentra, AgODi (Agentschap voor Onderwijsdiensten) …
Zelfzorg
Voorbeeld: deconnecteren.
Daarnaast doken enkele woorden op uit ontkrachte – maar zeer hardnekkige – onderwijstheorieën, zoals meervoudige intelligentie en beelddenker. Ook waren er enkele creatieve vondsten die ons deden glimlachen, als daar zijn ollekebolleke, pedagoochelaar en wonderwijzen.
Zijn er woorden uit deze lijst die jij nog nooit hoorde, of mis je er een? Laat het ons weten op teachertappvlaanderen@gmail.com!