Vakkenintegratie
Hoewel vakkenintegratie niets nieuws is, wordt er maar zelden genuanceerd op gereageerd. Vaak heerst er een grote bezorgdheid over de onderwijskwaliteit, omdat leerkrachten inhouden zouden moeten geven waarvoor ze niet opgeleid zijn. Bovendien wordt gevreesd dat het vak zou vervagen in iets ondefinieerbaars. Anderen brengen vakkenintegratie net in verband met een toegenomen betekenis van de inhouden en hierdoor meer motivatie en ‘beter leren’ bij leerlingen.
Echter, zoals het in een debat hoort, zijn deze beweringen nogal zwart-wit. Vele argumenten van voor- en tegenstanders berusten daarenboven op buikgevoel, niet op onderzoeksbevindingen. Heel wat leerkrachten worden door de hierdoor ontstane misconcepties weerhouden om te kiezen voor vakkenintegratie. Zo is er de perceptie dat deze integratie allesomvattend en permanent zou moeten zijn, terwijl het evengoed enkel bij gelegenheid kan, zoals bij een project- of themaweek. Ten tweede kan vakkenintegratie op verschillende manieren vorm krijgen, waarbij de ene vorm al meer verregaand is dan de andere.
Deze verschillende integratievormen, met mogelijkheden maar ook met uitdagingen, kunnen voorgesteld worden in volgend taartmodel.
Dit model is gebaseerd op het trappenmodel van Van Boxtel (2009) en gaat net zoals het destijds veel gebruikte model van Jacobs (1989) uit van de herkenbaarheid van de afzonderlijke vakken in het curriculum. Er zijn hierbij vijf integratievormen:
- Afzonderlijke vakken: Hierbij worden de vakken volledig gescheiden gegeven en is er dus eigenlijk geen sprake van integratie. Er is een geïsoleerd of gefragmenteerd curriculum (Gresnigt et al., 2014).
- Over het muurtje: Elk vak wordt apart gegeven, maar kennis en vaardigheden worden wel uitgeleend tussen de vakken, zonder dat er hierover structureel afspraken worden gemaakt.
- Multidisciplinaire aanpak: Er worden doelgericht en structureel afspraken gemaakt, bijvoorbeeld om thema of project uit te werken, waarbij elk vak zijn duidelijk herkenbare inbreng heeft.
- Interdisciplinaire aanpak: Aan de hand van inhouden en/of denk- en werkwijzen van meerdere vakken wordt een actueel, maatschappelijk, betekenisvol probleem bestudeerd, in een themaweek of project (van Boxtel, et al., 2009; Brown, 2017).
- Transdisciplinaire aanpak: Er wordt een nieuw vakoverschrijdend leergebied gecreëerd waarin reële problemen en vragen over maatschappelijke kwesties opgelost worden met behulp van alle vakken die er zich toe lenen (Loepp, 1999).